Przedwczesne dojrzewanie u dziewcząt. Jeśli trend się utrzyma, kobiety będą przez to poważnie chorować. Naukowcy ostrzegają

W ostatnich dziesięcioleciach obniża się wiek, w którym nastolatki mają pierwszą miesiączkę. Menstruacja czy też okres (menarche) zazwyczaj pojawia się w 12.-13. roku życia, zazwyczaj w ciągu 2-3 lat od rozwinięcia się piersi. Teraz coraz częściej doświadczają jej dziewczynki przed ukończeniem dwunastu lat.

Pierwsza miesiączka, jest kluczowym etapem dojrzewania płciowego, które fizjologicznie zaczyna się u kobiet około 8. roku życia. Obniżanie się wieku występowania pierwszej miesiączki stało się przedmiotem badań naukowców harwardzkich, którzy opisali wyniki swoich analiz na łamach „JAMA Pediatrics”. Zjawisko to łączą z różnymi czynnikami środowiskowymi i społecznymi, wskazując na możliwe konsekwencje tego trendu.

Coraz wcześniejsze dojrzewanie budzi niepokój naukowców i lekarzy ze względu na potencjalne zagrożenia dla kobiecego zdrowia.

Wystąpienie miesiączki przed 12. rokiem życia może wiązać się z większym ryzykiem rozwoju chorób serca i niektórych rodzajów nowotworów, w tym raka piersi. Gdy okres pojawia się między 11. a 12. r.ż, zagrożenie rakiem piersi rośnie niemal o 10 procent w porównaniu z kobietami, które rozpoczęły miesiączkowanie w wieku 13 lat.

Nowe odkrycia dotyczące wieku menarche zawdzięczamy zespołowi Zifan Wang, która jest doktorantką na Uniwersytecie Harvarda. Do swoich badań wykorzystali oni dane z ankiety w aplikacji na smartfony. Pochodziły od ok. 71 tysięcy Amerykanek, które doświadczyły co najmniej jednego cyklu miesiączkowego.

Jak okazało się, osoby urodzone w latach 2000-2005 dostały pierwszej miesiączki średnio w wieku 11,9 lat. Tymczasem w przypadku kobiet urodzonych w latach 1950-1969 był to wiek wynoszący średnio 12,5 lat.

Jedną z głównych przyczyn przyspieszonego dojrzewania jest otyłość. Pojawienie się miesiączki jest możliwe dopiero w momencie osiągnięcia pewnego poziomu tkanki tłuszczowej, zwykle wynoszący ok. 1 procent. Coraz więcej dziewczynek ma nadwagę jeszcze przed rozpoczęciem dojrzewania, nie jest ona jednak główną przyczyną problemy. Jak wynika z analizy, wysoki wskaźnik masy ciała BMI odpowiadał tylko za ok. 46 proc. różnicy w wieku pierwszej miesiączki.

Wcześniejsze dojrzewanie musi być wynikiem działania kombinacji wielu różnych czynników. Badacze podkreślają przy tym, że na wcześniejsze wystąpienie miesiączki szczególnie narażone są mniejszości rasowe i osoby o niższym statusie społeczno-ekonomicznym.

– Wiele z tych czynników to dalsze konsekwencje rasizmu strukturalnego i w nieproporcjonalny sposób wpływają na mniejszości rasowe i etniczne – powiedziała Wang.

Ważnym czynnikiem wywołującym wczesną miesiączkę mogą być substancje chemiczne zaburzające funkcjonowanie układu hormonalnego, które występują w niektórych tworzywach sztucznych czy pestycydach, w tym tzw. wieczne chemikalia.

Szkodliwe związki mogą zakłócać, blokować albo naśladować działanie naturalnie wydzielanych hormonów płciowych, zakłócając w ten sposób proces dojrzewania.

Wyniki badań nad wpływem narażenia na substancje chemiczne na wystąpienie pierwszej miesiączki nie są niestety jednoznaczne. Ważny jest przy tym jego poziom oraz wiek, w którym doszło do ekspozycji. Przykładem są związki perfluorowane i perfluoroalkilowe (PFAS), które nie ulegają biodegradacji (rozkładowi w środowisku) i dlatego są nazywane wiecznymi chemikaliami.

Podczas gdy wysoki poziom PFAS we krwi wiąże się z opóźnieniem miesiączki, średnie stężenia ma związek z wcześniejszą miesiączką.

Rozwiązanie problemu wymaga dalszych badań. Niestety, duża liczba jego potencjalnych przyczyn utrudnia podjęcie skutecznych działań zapobiegawczych. Naukowcy podkreślają, że konieczna jest szeroko zakrojona analiza, która pozwoli lepiej zrozumieć to złożone zjawisko.